به مناسبت روز پاسدار، بر آن شدیم تا برشی از تاریخ انقلاب را این بار از منظر یک «زن» مرور کنیم. در صدر فهرست بانوان مبارز، نام مرحوم مرضیه حدیدچی (دباغ) حک شده است؛ او کسی است که در عرصه مبارزات انقلابی، کارنامه‌ای درخشان دارد.
در اولین روزهای تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، خبری مثل برق و باد، در کوچه های شهر پیچید و دهان به دهان گشت: “می گویند یک زن، فرمانده سپاه شده است!” خیلی ها باور نکردند: “این همه مرد مبارز در سپاه هست، آن وقت فرمانده اش یک زن باشد؟ باور نکنید. شایعه است!” اما شایعه نبود. یک زن چهل و چند ساله که در نهایت پوشیدگی، لباس شبه نظامی بر تن می کرد و کلت می بست و اسلحه حمایل می کرد، پیشاپیش گروهی از جوانان مبارز شناخته شده شهر، شب و روز این طرف و آن طرف می رفت و مثل یک چریک پرتحرک به کانون های خطر سر می زد. مردم شهر، خیلی زود حضور این زن را در فرماندهی سپاه همدان پذیرفتند. به خصوص وقتی از مبارزان قدیمی شهر شنیدند که او یکی از همشهریان خودشان است و با وجودی که مادر چندین فرزند است، عمری را بی نام و نشان با شاه و دار و دسته اش مبارزه می کرده و سال ها در دوره ستم شاهی، در راه امام و انقلاب، همراه دخترش شکنجه ها دیده و زندان کشیده است و بعد از آزادی هم به پاریس رفته و مسئولیت حساس اندرونی و آشپزخانه کوچک رهبر بزرگ انقلاب را در نوفل لوشاتو مدیریت کرده است. کم کم معلوم شد که این زن مبارز که ابتدا به نام “خواهر طاهره” و بعدها “خانم دباغ” شناخته شد، نه تنها فرمانده سپاه پاسداران همدان که فرماندة کل سپاه غرب ایران است و اصلاً خودش جزو چند نفری است که طرح تشکیل سپاه پاسداران را به امام داده و از بنیان گذاران این نهاد انقلابی به حساب می آید.
… در همان ایام، غالباً نوجوان لاغراندام ریزنقشی را هم در کنار او می دیدیم که آرام و کنجکاو در سایه اش می پلکید و این طرف و آن طرف می رفت. اول خیال می کردیم پسر خانم دباغ است، ولی خیلی زود فهمیدیم که ته لهجه کردی دارد و اهل سرپل ذهاب است و نسبتی با او ندارد. یکی از بچه های اولیه سپاه می گفت: “خواهر طاهره او را هنگام یکی از بازدیدهایش از منطقه غرب کشور از دست منافقین یا گروه های چپ درآورده و زیر پر و بال خودش گرفته است و مثل فرزندش از او مواظبت می کند.”
خانم دباغ تنها زنی بود که با گذراندن دوره چریکی در لبنان توانست، فرمانده سپاه شود. نه تنها رویدادهای زندگی این بانوی مسلمان می تواند درس بزرگی برای زنان باشد، بلکه مرضیه دباغ، الگویی برای همه فرماندهان سپاه و ارتش نیز است.

«مرضیه حدیدچی» متولد ۲۱ خرداد ۱۳۱۸ در همدان است. وی چریک مسلح و زندانی سیاسی در زمان حکومت پهلوی است که در دوران تبعید حضرت امام خمینی (ره) در پاریس محافظ شخصی خانواده ایشان و از شاگردان مکتب روح الله شد.
حدیدچی علی‌رغم زندگی مشترک و داشتن ۸ فرزند دست از جهاد چه پیش از انقلاب و چه پس از انقلاب نکشید و نامه معروف حضرت امام به گورباچف با همراهی ایشان و گروهی دیگر به شوروی برده شد. وی اولین و تنها فرمانده زن سپاه است که با تشخیص حضرت امام خمینی فرماندهی سپاه همدان را به عهده داشت. خانم حدیدچی پس از عمری مجاهدت ۲۷ آبان ۹۵ دار فانی را وداع گفت و آسمانی شد.
«ساجده تقی زاده» از شاعران شهر شیراز و مدیر مشارکت زنان فارس در دفاع مقدس غزلی را تقدیم به مقام والای این بانوی مجاهد کرده که در ادامه می‌خوانیم:

اگر چه سر زد از این کوی و برزن‌های معمولی
نشد مانند باران خیس رفتن‌های معمولی

من مطبخ، من زینت، من ناقص، من لذت
زنی مردانه جنگیده است با من های معمولی

زنی شد هدهد هادی و با خط سلیمانی
پیام صبح را برده به روزن‌های معمولی

کجا روح بلندش را اسیر و خسته خواهد کرد
که زندان هست تنها، بند این تن‌های معمولی

زنی که چادرش پرچم، شکوه عزم او محکم
شکسته هیبت این کهنه دشمن‌های‌ معمولی

حریم دامنش معراج مردان خداباور
تفاوت می‌کند با خیل دامن‌های معمولی

تو را که مادر این انقلاب سرخ تاریخی
چگونه می‌توان سنجید با زن‌های معمولی؟